Działanie pułapki na zarodniki
Monitorowanie stężenia zarodników workowych grzybów Leptosphaeria maculans i L. biglobosa jest wykonywane nieprzerwanie od 1 września do 30 listopada (okres jesienny) oraz od 1 marca do 31 maja (okres wiosenny), przy zastosowaniu siedmiodniowych pułapek wolumetrycznych na zarodniki (Burkard Manufacturing Inc., Wielka Brytania oraz Lanzoni, Włochy). Pułapki w aktywny sposób zasysają powietrze (10 m3/godz.) wraz ze znajdującymi się w nim zarodnikami i pyłkami roślin, które potem osadzają się w środku pułapki, na taśmie pokrytej wazeliną. Taśma ta jest przyczepiona do bębna, który obraca się z prędkością 2 mm na godzinę. Po upływie tygodnia taśma jest wyjmowana z bębna i cięta na odcinki długości 48 mm, co odpowiada 24 godzinom pracy pułapki. Obserwacja zarodników pod mikroskopem pozwala na ustalenie w którym dniu i o której godzinie zarodniki znajdowały się w powietrzu. Znając prędkość przepływu powietrza można z dużą dokładnością ustalić stężenie zarodników w 1 m3 powietrza. Wartość 1 na wykresie (oś OY) oznacza, że danego dnia (oś OX), w każdym metrze sześciennym powietrza znajdował się jeden zarodnik, wartość 100 oznacza, że w metrze sześciennym powietrza było aż 100 zarodników.
Wykorzystywane przez nas pułapki wolumetryczne wyłapują zarodniki różnych gatunków grzybów oraz pyłki roślin. Zarodniki L. maculans i L. biglobosa mają charakterystyczny kształt i określoną wielkość, w związku z czym są stosunkowo łatwo rozpoznawalne w gąszczu innych zarodników. Askospory obu gatunków są podobne, dlatego obserwacje mikroskopowe nie pozwalają na ustalenie, którego gatunku zarodniki znajdują się w powietrzu (może być to jeden z w/w gatunków lub oba, w różnych proporcjach względem siebie).

Lokalizacja pułapek na terenie Polski:

Swoim działaniem pułapki obejmują większość regionów intensywnej uprawy rzepaku Polsce:

  1. Region nadmorski (lokalizacja pułapki: Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Rarwinie koło Kamienia Pomorskiego);
  2. Pojezierze Pomorskie i region pomorsko-warmiński (Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Radostowie koło Tczewa);
  3. Region mazursko-białostocki (Agro-Fundusz Mazury w Drogoszach koło Kętrzyna)
  4. Wielkopolska (Instytut Genetyki Roślin PAN w Poznaniu);
  5. Kujawy i Mazowsze (Stacja Doświadczalne Oceny Odmian w Głębokiem koło Kruszwicy)
  6. Region sudecki- województwo dolnośląskie (Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Tarnowie koło Ząbkowic Śląskich);
  7. Region sudecki województwo opolskie- (PPHiU „Arenda” w Charbielinie koło Głuchołaz);
  8. Region lubusko-dolnośląski (Instytut Ochrony Roślin, Oddział Sośnicowice, koło Gliwic).
  1. Region krakowsko-sandomierski i region karpacki (Krasne koło Rzeszowa, Zakład Agrobiologii i Ochrony Środowiska UR w Rzeszowie);
  2. Region lubelsko-zamojski, mazowiecko-podlaski oraz łódzko-wieluński (Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach).

Zasięg prognozowania z wykorzystaniem danej pułapki opracowano na podstawie regionów klimatycznych w Polsce (Wiszniewski i Chechłowski, 1987) z korektą własną w przypadku umieszczenia dwóch pułapek w tym samym regionie lub umieszczenia pułapki na granicy kilku regionów.

Wiszniewski W., Chełchowski W. (1987) Regiony klimatyczne. W: Atlas hydrologiczny Polski. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa

Monitorowania dojrzałości owocników

Piknidia to owocniki stadium konidialnego, w których dojrzewają zarodniki konidialne, niezdolne do porażania roślin na oddalonych plantacjach. Do wytworzenia zarodników workowych niezbędne są pseudotecja - owocniki stadium workowego. Ich dojrzałość oznaczana jest w klasach A-E. Największą szkodliwość wykazuje klasa D, która oznacza owocniki zawierające w pełni dojrzałe zarodniki workowe. Po deszczu zarodniki te uwalniane są na zewnątrz i są zdolne do porażenia roślin rzepaku.
W uzupełnieniu do monitorowania stężenia zarodników workowych grzybów L. maculans i L. biglobosa w powietrzu, w ramach programu SPEC wykonywane są obserwacje dojrzałości owocników, które rozwijają się na resztkach pożniwnych rzepaku. Badaniami objęto 45 miejscowości:

Wyniki dotyczące dojrzewania owocników w trzydziestu czterech miejscowościach umieszczono w postaci punktów na mapie w dziale „Aktualności”. Obecność pseudotecjów klasy D świadczy o zagrożeniu upraw rzepaku w danym regionie.
W badania dojrzałości owocników uczestniczą liczne osoby prywatne, które udostępniły własne gospodarstwa rolne i ogrody, stacje doświadczalnictwa odmianowego COBORU, Stacja Hodowli Roślin Strzelce (Oddz. w Małyszynie), stacje doświadczalne IGR PAN, ZBŚRiL PAN i IUNG, Stacja Ekologiczna UAM oraz ośrodki doradztwa rolniczego na Mazowszu oraz w woj. świętokrzyskim i łódzkim.